1. Nhận xét tình hình sinh vật gây hại trong kỳ
– Trên cây lúa vụ Đông Xuân năm 2021 – 2022: Bọ trĩ TLH 10-20%, DTN 137,9 ha, gây hại rải rác tại Kbang, Đức Cơ, An Khê… Nghẹt rễ TLB 6,5-30%, DTN 120,5 ha gây hại rải rác tại Đăk Đoa, Ia Grai, Chư Păh… Sâu cuốn lá nhỏ TLH 15-30%, DTN 34,0 ha, gây hại cục bộ tại Chư Prông, PleiKu. Tuyến trùng hại rễ TLB 5,0-30%, DTN 107,0 gây hại rải rác tại Đăk Đoa, Ia Grai, Chư Păh,… Bệnh đốm nâu TLB 3,0-30%, DTN 77,0 gây hại rải rác tại Đức Cơ, Đăk Đoa, Pleiku. Bệnh đạo ôn lá TLB 2,3-15,4%, DTN 18,5 ha gây hại tại Chư Prông, Ia Grai.
– Trên cây rau: Ruồi đục quả (họ bầu bí), bệnh thán thư (cây ớt), sâu tơ (họ thập tự) gây hại rải rác tại các vùng trồng rau.
– Trên cây Cà phê: Bệnh gỉ sắt TLB 5,4-39,5%, DTN trung bình 38,5 ha, gây hại giảm so với kỳ trước, phân bố tại các vùng trồng cà phê. Rệp sáp TLH 2,5-50%, DTN trung bình 65,0 ha, gây hại tăng nhẹ so với kỳ trước. Bệnh khô cành, đốm mắt cua gây hại rải rác tại các vùng trồng cà phê.
– Trên cây Tiêu: Bệnh vàng lá chết chậm TLB 7,5-25%, DTN nặng 329,2 ha. Bệnh héo chết nhanh TLB 5,6-25,0%, DTN 35,0 ha, phân bố rải rác tại các vùng trồng tiêu.
– Trên cây Mía: Xén tóc MĐ 4,0-10,0 con/m2, DTN 98,0 ha, gây hại tại Kbang, An Khê. Bọ hung MĐ 1-2,0 con/m2, DTN 18,0 ha, gây hại cục bộ tại An Khê. Bệnh trắng lá mía TLB 1-10%, DTN 9,0 ha gây hại rải rác.
– Trên cây Sắn: Bệnh khảm lá virus hại sắn diện tích nhiễm nặng 18,0 ha, phân bố tại Phú Thiện.
– Trên cây Ngô: Sâu bệnh hại rải rác, không đáng kể.
– Cây trồng khác: Sâu bệnh hại bình thường, diện tích và mật độ sâu bệnh hại thấp, mức độ gây hại không đáng kể.
2. Dự báo SVGH chủ yếu trong kỳ tới
– Trên cây Lúa vụ Đông Xuân năm 2021-2022:
+ Trà sớm: Nghẹt rễ, tuyến trùng rễ, sâu cuốn lá tiếp tục gây hại; bệnh đạo ôn, sâu đục thân phát sinh gây hại.
+ Đại trà và trà muộn: Bọ trĩ tiếp tục gây hại trên các diện tích đã gieo sạ, sâu keo phát sinh gây hại, nghẹt rễ, tuyến trùng rễ gây hại rải rác.
– Trên cây Rau: Các đối tượng sâu bệnh trên rau các loại tiếp tục gây hại.
– Trên cây Cà phê: Bệnh gỉ sắt, khô cành tiếp tục gây hại trên diện tích đã bị nhiễm. Rệp các loại gây hại cục bộ trên cà phê KTCB.
– Trên cây Tiêu: Tuyến trùng rễ, héo chết nhanh, vàng lá chết chậm tiếp tục gây hại trên các diện tích bị nhiễm.
– Trên cây Điều: Bọ xít muỗi, sâu đục thân cành, sâu đục rộp lá,… tiếp tục gây hại.
– Trên cây Mía: Bệnh trắng lá mía, bọ hung, xén tóc, tiếp tục gây hại trên diện tích đã bị nhiễm.
– Trên cây Sắn: Bệnh khảm lá virus tiếp tục gây hại trên diện tích sắn đang bị nhiễm.
3. Đề xuất biện pháp chỉ đạo phòng trừ SVGH chủ yếu trong kỳ tới
Nhằm giảm thiểu thiệt hại do sâu bệnh gây ra, các địa phương cần triển khai thực hiện các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng tại các văn bản hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Văn bản số 4773/SNNPTNT-CCTTBVTV ngày 10/12/2021 về việc tăng cường quản lý giống sắn phục vụ sản xuất Đông Xuân 2021-2022 và các năm tiếp theo.
– Trên cây Lúa vụ Đông Xuân năm 2021-2022: Áp dụng IPM, ICM vào sản xuất.
+ Trà sớm: Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để nắm bắt tình hình gây hại của sâu đục thân, sâu cuốn lá, bệnh đạo ôn, tuyến trùng hại rễ để có các biện pháp xử lý kịp thời.
+ Đại trà: Chú ý kiểm tra theo dõi sâu keo, bọ trĩ xuất hiện gây hại để có biện pháp xử lý kịp thời.
+ Trà muộn: Bọ trĩ, sâu keo, tuyến trùng rễ phát sinh gây hại.
– Trên cây rau các loại: Ứng dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM vào phòng trừ và sản xuất rau theo quy trình rau an toàn, quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, quy trình sản xuất rau hữu cơ.
– Trên cây cà phê: Vệ sinh vườn, cắt cành, tạo tán, loại bỏ những cành bị sâu bệnh, cành vô hiệu đồng thời thu gom đem ra ngoài tiêu hủy nhằm giảm sự lây lan của nguồn bệnh. Theo dõi mọt đục cành trên cây cà phê, phòng trừ theo chỉ đạo của cơ quan chuyên môn. Các vườn cà phê tái canh khi thực hiện cần tuân thủ theo Quy trình tái canh cà phê vối ban hành kèm theo Quyết định số 2085/QĐ-BNN-TT, ngày 31/5/2016 của Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
– Trên cây tiêu: Củng cố đai chắn gió quanh vườn tiêu, để tán cây che bóng phù hợp cho cây tiêu trong mùa khô; tưới nước, tủ gốc giữ ẩm cho vườn cây (rơm rạ, cỏ khô). Bón phân cân đối, tăng cường phân kali nhằm tăng khả năng chống chịu bệnh cho cây. Thường xuyên kiểm tra vườn, điều tra nắm bắt tình hình gây hại của bệnh chết nhanh, chết chậm, rệp sáp gốc để có biện pháp xử lý kịp thời; sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học và thuốc bảo vệ thực vật ít độc hại để phòng trừ, sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng (Đúng thuốc – Đúng nồng độ, liều lượng – Đúng thời điểm – Đúng cách); tăng cường hướng dẫn người dân tổ chức sản xuất hồ tiêu theo tiêu chuẩn GAP, hữu cơ, Rainforest Alliance (RA).
– Trên cây mía:
+ Cây mía hiện đang trong giai đoạn tích lũy đường – thu hoạch. Ngành và các địa phương tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn người dân trồng mía nhận thức rõ sự nguy hiểm, tác hại của bệnh trắng lá mía; đối với diện tích bị nhiễm bệnh trắng lá mía sau khi thu hoạch cần tiêu hủy gốc triệt để không được lấy hom giống để trồng cho vụ sau.
+ Đối với diện tích mía trồng mới, khuyến cáo người dân chăm sóc, làm cỏ, bón phân cân đối đầy đủ, thường xuyên kiểm tra đồng ruộng phát hiện sớm bệnh trắng lá mía để có các biện pháp phòng trừ sớm nhằm tránh sự lây lan của bệnh.
– Trên cây sắn:
+ Đối với những diện tích sắn bị nhiễm bệnh khảm lá virus hiện đang thu hoạch, tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện biện pháp tiêu hủy triệt để nguồn bệnh trên đồng ruộng (gốc, thân, lá) để tránh lây lan cho vụ sau; không được lấy hom giống sắn ở những diện tích bị nhiễm bệnh khảm lá virus hại sắn để làm giống. Những diện tích sắn đang bị nhiễm bệnh đang trong giai đoạn hình thành củ khuyến cáo người dân tiếp tục chăm sóc để sắn phát triển tốt hạn chế sự gây hại của bệnh.
+ Đối với diện tích sắn trồng mới: khuyến cáo người dân chăm sóc, làm cỏ, bón phân, phòng trừ môi giới truyền bệnh để sắn phát triển tốt, hạn chế sự gây hại của bệnh. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc vận chuyển, buôn bán hom giống trên địa bàn; xử lý nghiêm các hành vi trao đổi, mua bán giống sắn bị nhiễm bệnh khảm lá hoặc các giống sắn không rõ nguồn gốc.
– Trên cây ngô: Kiểm tra sự phát sinh gây hại của sâu keo mùa thu để có các biện pháp phòng trừ kịp thời.
– Trên cây trồng khác: Theo dõi diễn biến của các đối tượng dịch hại, nếu phát hiện sâu bệnh xuất hiện gây hại thì báo ngay cho Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp các huyện, thị xã, thành phố hoặc Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh (điện thoại 02693.872.360) để được hướng dẫn biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả./.