1. Nhận xét tình hình sinh vật gây hại trong kỳ
– Trên cây lúa vụ Mùa năm 2021: Bệnh đốm nâu TLB04-30%, DTN 918 ha, gây hại rải rác tại Mang Yang, An Khê, Đức Cơ, Chư Păh, Pleiku, Đak Đoa, Krông Pa, Kông Chro. Tuyến trùng rễ TLB 2-30%, DTN 60 ha, gây hại tại Đak Đoa, Ia Grai,Chư Păh. Sâu CLN TLH 5,0-20%, DTN 161,7 ha, gây hại cục bộ tại Đức Cơ, An Khê, Phú Thiện. Bệnh đạo ôn lá TLB2,0-20%, DTN 349 ha, gây hại cục bộ tại An Khê, Kông Chro, Pleiku, Ia Grai, Chư Păh, Krông Pa. Rầy nâu mật độ 650-2.100 con/m2, DTN 274,5 ha giảm 56 ha so với kỳ trước, gây hại tại Ia Pa, Phú Thiện, Ayun Pa.
– Trên cây rau: Ruồi đục quả (họ bầu bí), bệnh thán thư (cây ớt), sâu tơ (họ thập tự) gây hại rải rác tại các vùng trồng rau.
– Trên cây Cà phê: Bệnh gỉ sắt TLB 12-31%, DTN trung bình 10 ha, giảm so với kỳ trước, phân bố tại các vùng trồng cà phê. Rệp sáp TLH 2,5-50%, DTN trung bình 89 ha, gây hại giảm so với kỳ trước. Bệnh rụng quả cà phê TLB 6,0-25%, DTN 422,2 ha, phân bố cục bộ tại Chư Sê, Đak Đoa, Ia Grai, KBang. Bệnh nấm hồng TLB 5-25%, DTN 13,5 ha, phân bố rải rác tại Chư Păh, Ia Grai. Bệnh khô cành, mọt đục cành gây hại rải rác tại các vùng trồng cà phê.
– Trên cây Tiêu: Bệnh vàng lá chết chậm TLB 7,5-28,6%, DTN nặng 320,25 ha. Bệnh héo chết nhanh TLB 5,6-33,3%, DTN 45,5 ha, phân bố rải rác tại các vùng trồng tiêu.
– Trên cây Điều: Bọ xít muỗi TLH 5,0-30%, DTN 954,3ha, gây hại chủ yếu tại Ia Grai.
– Trên cây Cao su: Bệnh loét sọc mặt cạo TLB 1,0-10%, DTN 40 ha, gây hại cục bộ ở Chư Păh.
– Trên cây Chè: Bọ cánh tơ, mọt đục cành gây hại cục bộ tại Chư Păh. Các đối tượng sâu bệnh hại khác gây hại rải rác.
– Trên cây Mía: Xén tóc MĐ 0,4-2 con/m2, DTN 187 ha, gây hại tại Kbang, An Khê, Đak Pơ. Bọ hung MĐ 1-2 con/m2, DTN 81,7 ha, gây hại cục bộ tại An Khê, Krông Pa, Đak Pơ. Bệnh trắng lá mía TLB 8,0-80%, DTN 286,3 ha, xuất hiện gây hại cục bộ tại Ia Pa.
– Trên cây Sắn: Bệnh khảm lá virus hại sắn diện tích nhiễm 1.236,8 ha (nhẹ 997,4 ha, trung bình 129,5 ha, nặng 109,9 ha), tương đương so với kỳ trước, phân bố tại thị xã Ayun Pa (84 ha), An Khê (284,7 ha) và các huyện Ia Pa (530 ha), Phú Thiện (79 ha), Krông Pa (157 ha), Chư Prông (48,8 ha), Kbang (40,8 ha), Đak Pơ (10,5 ha), Kông Chro (2 ha).
– Trên cây Ngô: Sâu keo mùa thu xuất hiện gây hại rải rác tại các vùng trồng ngô nếp trên trên địa bàn thành phố Pleiku và các vùng trồng ngô lai tại Kbang.
– Cây trồng khác: Sâu bệnh hại bình thường, diện tích và mật độ sâu bệnh hại thấp, mức độ gây hại không đáng kể.
2. Dự báo SVGH chủ yếu trong kỳ tới
– Trên cây Lúa vụ Mùa năm 2021: Bệnh đạo ôn, sâu đục thân, sâu CLN, rầy nâu tiếp tục gây hại. Bệnh đạo ôn cổ bông có thể xuất hiện gây hại cục bộ.
– Trên cây Rau: Các đối tượng dịch hại trên rau các loại tiếp tục gây hại.
– Trên cây Cà phê: Hiện tượng rụng quả cà phê, bệnh nấm hồng có thể gây hại tăng nhẹ. Bệnh gỉ sắt tiếp tục gây hại. Mọt đục cành, sâu đục thân, thán thư, rệp các loại gây hại rải rác trên cà phê KTCB.
– Trên cây Tiêu: Bệnh héo chết nhanh, bệnh vàng lá chết chậm tiếp tục gây hại do thời tiết nắng mưa xen kẽ và sẽ biểu triệu chứng bệnh ra bên ngoài. Rệp sáp gốc, bệnh tuyến trùng rễ có thể gia tăng gây hại.
– Trên cây Điều: Bọ xít muỗi, sâu đục thân cành, sâu đục rộp lá,… tiếp tục gây hại.
– Trên cây Cao su: Bệnh loét sọc mặt cạo tiếp tục gây hại.
– Trên cây Chè: Bọ cánh tơ, mọt đục cành tiếp tục gây hại rải rác.
– Trên Cây Mía: Bệnh trắng lá mía, bọ hung, xén tóc, sâu đục thân tiếp tục gây hại.
– Trên cây ngô: Sâu keo mùa thu xuất hiện gây hại rải rác trên các vùng trồng ngô nếp, ngô lai vụ 02.
– Trên cây Sắn: Bệnh khảm lá virus gây hại tiếp tục gây hại trên các vùng trồng sắn.
3. Đề xuất biện pháp chỉ đạo phòng trừ SVGH chủ yếu trong kỳ tới
Nhằm giảm thiểu thiệt hại do sâu bệnh gây ra, các địa phương cần triển khai thực hiện các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại theo Văn bản số 357/CCTTBVTV-BVTV ngày 23/6/2021 của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về việc Tăng cường phòng trừ bệnh trắng lá mía trên địa bàn tỉnh; Văn bản số 358/CCTTBVTV-BVTV ngày 23/6/2021 của Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật về việc Tăng cường phòng trừ bệnh khảm lá virus hại sắn trên địa bàn tỉnh; Văn bản số 2535/SNNPTNT-CCTTBVTV ngày 04/8/2021 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc Tập trung triển khai quyết liệt các biện pháp phòng trừ bệnh khảm lá virus hại sắn trên địa bàn; Văn bản số 3103/SNNPTNT-CCTTBVTV ngày 06/9/2021 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc Tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng trong điều kiện thời tiết mưa nắng thất thường; Văn bản số 3104/SNNPTNT-CCTTBVTV ngày 06/9/2021 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc Triển khai công tác tuyển chọn, nhân nhanh các giống sắn kháng bệnh khảm lá virus hại sắn để phục vụ sản xuất.
– Trên cây Lúa vụ Mùa năm 2021: Thăm đồng thường xuyên phát hiện các đối tượng dịch hại kịp thời để xử lý sớm khi đạt ngưỡng phòng trừ nhất là đối với rầy nâu, bệnh đạo ôn cổ bông, khô vằn.
– Trên cây rau các loại: Tiếp tục hướng dẫn người dân ứng dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM vào phòng trừ và sản xuất rau theo quy trình rau an toàn, chương trình VietGAP trên rau, sản xuất rau hữu cơ.
– Trên cây cà phê: Những vườn cà phê xác định nguyên nhân rụng quả do thiếu dinh dưỡng; mất cân bằng dinh dưỡng căn cứ vào định mức phân bón cho cây cà phê của tỉnh làm cơ sở để vận dụng cho phù hợp với điều kiện thực tế của từng vườn, từng khu vực để quyết định bón với số lượng, chủng loại phân cho phù hợp. Đối với những vườn cà phê xác định nguyên nhân rụng quả là do nấm Collectotrichum coffeanum gây ra cần xử lý sớm bằng các loại thuốc bảo vệ thực vật (phun kép 02 lần, cách nhau 02 tuần) như các loại thuốc bảo vệ thực vật như Ortiva 600SC, Daconil 75WP, Antracol 70WP,Amista Top 325EC,…pha theo nồng độ khuyến cáo của nhà sản xuất in trên nhãn chai thuốc. Các vườn cà phê tái canh khi thực hiện cần tuân thủ theo Quy trình tái canh cà phê vối ban hành kèm theo Quyết định số 2085/QĐ-BNN-TT, ngày 31/5/2016 của Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
– Trên cây tiêu: Đối với vườn hồ tiêu kinh doanh: Chăm sóc, làm cỏ, bón phân, cân đối, đầy đủ; phun bổ sung các nguyên tố trung, vi lượng để hạn chế rụng quả; có thể kết hợp chất điều hòa sinh trưởng giúp rễ phát triển tốt, kháng bệnh trong mùa mưa. Thường xuyên kiểm tra vườn, điều tra nắm bắt tình hình gây hại của bệnh chết nhanh, chết chậm để có biện pháp xử lý kịp thời. Củng cố lại hệ thống thoát nước, tránh đọng nước ở gốc tiêu gây thối rễ dẫn đến chết cây. Rong tỉa cây che bóng để giúp vườn tiêu thông thoáng, tăng độ chiếu sáng làm tăng khả năng quang hợp của cây, hạn chế sự phát triển của dịch bệnh; sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học và thuốc bảo vệ thực vật ít độc hại để phòng trừ theo nguyên tắc 4 đúng. Đối với vườn kiến thiết cơ bản: Bón phân cân đối, đầy đủ, chú ý không bón sát gốc, kiểm tra phát hiện rệp mềm hại đọt non để phòng trừ sớm.
– Trên cây mía: Tiếp tục tuyên truyền cho người trồng mía nhận thức được tác hại của bệnh trắng lá mía và các giải pháp phòng trừ theo Văn bản số 1734/SNNPTNT-CCTTBVTV ngày 08/6/2021 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc Hướng dẫn biện pháp phòng trừ bệnh trắng lá mía trên địa bàn tỉnh Gia Lai và Văn bản số 357/CCTTBVTV-BVTV ngày 23/6/2021 của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về việc Tăng cường phòng trừ bệnh trắng lá mía trên địa bàn tỉnh. Chăm sóc, bón phân cân đối, đầy đủ trong giai đoạn mía đẻ nhánh – vươn lóng – tích lũy đường giúp cây phát triển tốt vượt qua ngưỡng gây hại của bệnh trắng lá mía.
– Trên cây sắn: Tiếp tục cử cán bộ chuyên môn bám địa bàn, hướng dẫn phòng chuyên môn, UBND cấp xã tiếp tục tổ chức rà soát, khoanh vùng, đánh giá, phân loại mức độ gây hại của bệnh; vận động, khuyến cáo, hướng dẫn người dân tiêu hủy kịp thời đúng quy trình; thời gian qua thời tiết đã có mưa đều, tiếp tục khuyến cáo người dân chăm sóc, bón phân cho cây sắn đợt 02 để giúp cây phát triển tốt hạn chế sự gây hại của bệnh. Đồng thời đôn đốc UBND cấp xã có diện tích sắn bị nhiễm bệnh khảm lá khẩn trương thành lập Tổ chỉ đạo để tăng cường, đẩy mạnh việc tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt các biện pháp phòng trừ, kiên quyết khống chế không để bệnh lây lan, phát sinh thành dịch.
– Trên cây ngô: Tăng cường tổ chức thông tin, tuyên truyền cho người trồng ngô nhận diện được về đặc điểm sinh học, quy luật phát sinh gây hại và các giải pháp do cơ quan chuyên môn hướng dẫn (Quy trình kỹ thuật phòng, chống sâu keo mùa thu đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành kèm theo Quyết định số 218/QĐ-BNN-BVTV ngày 16/01/2020). Phun thuốc trừ đồng loạt bằng các loại thuốc có chứa hoạt chất như Spinetoram, Indoxacarb, Lufenuron, Emamectin benzoate, Abamectin Chlorantraniliprole + Thiamethoxam để sử dụng phòng trừ sâu keo mùa thu khi tuổi sâu còn nhỏ (tuổi 1-2), mật độ trên >4 con/m2; sâu keo mùa thu phát sinh giai đoạn ngô từ 3-6 lá phun kép từ 2-3 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 7-10 ngày, khi phun hướng vòi phun vào cây ngô.
– Trên cây điều: Tăng cường kiểm tra đồng ruộng nếu thấy bọ xít muỗi xuất hiện và gây hại tiến hành sử dụng các hoạt chất như Citrus oil, Permethrin để phòng trừ. Phòng trừ bọ xít muỗi hại điều theo Văn bản số 453/BVTV-QLSVGHR ngày 15/3/2017 của Cục Bảo vệ thực vật về việc ban hành Quy trình kỹ thuật quản lý bọ xít muỗi và bệnh thán thư hại điều.
– Trên cây chè: Thường xuyên thăm vườn chè để phát hiện sớm vết đục của mọt đục cành. Nếu phát hiện mọt đục cành gây hại người dân tiến hành cắt bỏ cành bị mọt gây hại, đem đi đốt để hạn chế lây lan ra diện rộng.
– Trên cây trồng khác: Theo dõi diễn biến của các đối tượng dịch hại, nếu phát hiện sâu bệnh xuất hiện gây hại thì báo ngay cho Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp các huyện, thị xã, thành phố hoặc Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh (điện thoại 02693.872.360) để được hướng dẫn biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả./.